از ایده تا اجرا

 “از ایده تا اجرا: یادگبری مسئله محور در مقطع ابتدایی”

یادگیری مسئله‌محور به‌عنوان یک روش نوین آموزشی، قادر است رویکردهای موجود در آموزش ریاضیات به دانش‌آموزان مقطع ابتدایی را به‌طور قابل توجهی دگرگون کند. این شیوه آموزشی بر اساس تمرکز بر حل مسائل واقعی و کاربردی طراحی شده است و به دانش‌آموزان این فرصت را می‌دهد که به‌طور فعال در فرآیند یادگیری شرکت کنند و با یکدیگر تعامل داشته باشند. در این مقاله، یک پیشنهاد نوآورانه برای پیاده‌سازی یادگیری مسئله‌محور در تدریس ریاضیات به  دانش آموزان ابتدایی ارائه می‌شود. این پیشنهاد شامل مراحل اجرایی مشخصی است که می‌تواند به معلمان کمک کند تا این روش را به‌طور مؤثر در کلاس‌های خود به کار گیرند و تجربه یادگیری جذاب‌تری برای دانش‌آموزان فراهم آورند. بدین ترتیب، یادگیری ریاضیات نه تنها به یک فعالیت صرفاً نظری تبدیل می‌شود، بلکه دانش‌آموزان را به چالش‌های واقعی و قابل لمس مرتبط می‌سازد و به آنان مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی را می‌آموزد.

یادگیری مسئله‌محور به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد تا با چالش‌های واقعی دست و پنجه نرم کنند و از طریق تحلیل و تعامل گروهی به دنبال راه‌حل‌های مناسب بگردند. این روش آموزشی نه‌تنها توانایی‌های خلاقانه و تفکر انتقادی را در دانش‌آموزان تقویت می‌کند، بلکه آن‌ها را ملزم می‌سازد تا مفاهیم را به‌صورت عملی و کاربردی درک نمایند. یکی از مزایای بارز این رویکرد این است که فرآیند یادگیری را به یک تجربه معنادار تبدیل می‌کند و انگیزه بیشتری برای مشارکت فعال در کلاس ایجاد می‌کند. به این ترتیب، دانش‌آموزان می‌توانند به‌طور مؤثری در مباحث و فعالیت‌های گروهی شرکت کنند و از این طریق درک عمیق‌تری از موضوعات مختلف پیدا کنند. این رویکرد، به‌ویژه در دنیای امروز که مسائل پیچیده و چندبعدی در جوامع وجود دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به تربیت افرادی خلاق و توانمند کمک کند.

 ایده آموزش مفهوم جمع و تفریق  با روش مسئله  محور :

حل مسئله  و معما همیشه برای کودکان جذاب است و این یکی از بهترین روش های آموزش است که مفهوم مورد نظر را در ذهن  دانش آموز نهادینه  می سازد. این بازی به شرح زیر است:

 شرح بازی پازل را کامل  کن :

رده سنی :

 اول تا دوم  ابتدایی

مدت زمان بازی :

 20 تا 30 دقیقه

اهداف بازی پازل:

1. مشارکت در کار گروهی
2. تقویت توانایی حل مسئله
3. تقویت خلاقیت
4. تقویت توانایی استدلال و تصمیم گیری
5. تقویت توانایی برنامه ریزی
6. تقویت مسئولیت پذیری

 نحوه ورود  معلم به کلاس

 معلم  با نقشه یک شهرک یا روستا وارد می شود و بدون اینکه چیزی بگوید آن را روی دیوار کلاس  یا تحت وایت برد می چسباند. سپس به دانش آموزان می گوید ، ساکنان این شهرک یا روستا با مسائلی روبه رو هستند و بخش هایی از روستا یا شهرک آنها هنوز ساخته نشده است ،بیایید به آنها کمک کنیم.

وسایل  مورد نیاز :

• نقشه شهرک یا روستا شامل ( خانه ، مدرسه ، پارک ، خیابان ، پارکینگ ، فروشگاه) که به صورت ساده رسم شدند.
• تکه های ماکت یا برچسب آن مکان هایی که خالی است ( برچسب  خانه ، درخت ، ماشین و…)
• کارت های مسائل ( مساول جمع و تفریق ) متناسب با  سطح دانش و توانمندی دانش آموزان

 نحوه اجرای بازی :

دانش آموزان به چند گروه تقسیم می شوند و هر گروه با حل کارت های مسائل ( جمع و تفریق ) به ساخت سازه های باقی مانده روستا یا شهرک کمک می کند. هر مسئله ای که به درستی حل شود بخشی از روستا یا شهرک کامل می شود و با حل تمامی مسائل  پازل روستا یا شهرک تکمیل خواهد شد.

معلم به دانش آموزان توضیح می دهد که آنها مهندسانی هستند که باید سازه های لازم را برای این روستا  یا شهرک بسازند حل هر مسئله ریاضی به آنها کمک می کند که به یکی از ابزارها یا اشیایی که جهت تکمیل شهرک یا روستا نیاز دارند ، دست یابند. معلم از مسائل ساده روع کند مانند : (5=3+2)

  شروع و پایان  بازی توسط معلم:

برای دانش آموزان  در هر گروه مسئله را مطرح می کند. به عنوان مثال 🙁 در یک خیابان 5 خانه ساخته شده است، اگر 3 خانه دیگر اضافه شود ، چند خانه خواهیم داشت؟) هر گروه با همکاری یکدیگر مسئله را حل می کنند در صورت موفقیت می توانند  سازه خانه (شکل خانه) را به نقشه اضافه کنند . بازی تا تکمیل پازل ادامه می یابد.

این بازی توانایی استدلال و درک موقعیت های واقعی زندگی را در دانش آموزان ایجاد می کندو به آنها می آموزد که با همفکری و مشارکت می توانند راحت تر به نتیجه دلخواه دست پیدا کنند. این بازی با ایجاد محیطی تعاملی  بستر همکاری ، استفاده از تفکر خلاق فراهم می سازدو آنها به صورت عملی با کاربرد ریاضیات در زندگی آشنا می شوند. در کنار آن این گونه روش های تدریس به افزایش  و تقویت مهارت اجتماعی دانش آموزان کمک شایانی می کند.

برای آشنایی با چالش ها و مزایای  روش  یادگیری مسئله محور  به لینک مزایا و چالش ها مراجعه نمایید.

کلید واژگان ، دانش آموزان ، یادگیری مسئله محور

منابع :

• earning by Inquiry. (2023). 3 Problem-Based Learning Ideas for Back to School. Learning by Inquiry
• Cornell Center for Teaching Innovation. (2023). Problem-Based Learning.
• (2023). Problem-based learning in elementary school: Strategies that help. Taylor & Francis Online](https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03004279.2023.2240818)
• Horizon Educational. (2023). 6 Innovative Teaching Strategies for 2023Horizon Educational